(cubital tunnel syndrome)

Na czym polega ucisk na nerw łokciowy w okolicy łokcia?

Nerw łokciowy przechodząc z ramienia na przedramię znajduje się w bliskości struktur kostnych – nadłykcia przyśrodkowego kości ramiennej i wyrostka łokciowego. Od drugiej strony nerw łokciowy jest przykryty więzadłami, w bliskości znajdują się także mięśnie ramienia i przedramienia. W ten sposób nerw łokciowy znajduje się w ograniczonej przestrzeni zwanej kanałem nerwu łokciowego. Ucisk na nerw w tej okolicy może powodować zaburzenia funkcji nerwu, czyli przewodzenia impulsów z i do tkanek. W ten sposób powstaje tzw. zespół uciskowy nerwu łokciowego. Inną strefą, gdzie nerw łokciowy może ulegać uciskowi jest tzw. kanał Guyon’a w okolicy nadgarstka, ale wtedy objawy bywają nieco inne.

Jakie są przyczyny ucisku na nerw łokciowy?

Dokładna przyczyna powstawania zespołu uciskowego nerwu łokciowego jest nieokreślona. Wydaje się, że jak zawsze jest to kombinacja pewnych cech anatomicznych budowy łokcia oraz obciążeń stawu. Często do ucisku na nerw łokciowy dochodzi u osób pracujących ciężko fizycznie lub osób uprawiających sport istotnie obciążający łokieć – podnoszenie ciężarów, gimnastyka sportowa, sporty rzutowe.

Najczęstsze objawy ucisku nerwu łokciowego

Najczęstszymi objawami ucisku na nerw łokciowy są ból, drętwienie i zaburzenia czucia promieniujące od przyśrodkowej strony łokcia do IV i V palca ręki. Może temu towarzyszyć osłabienie chwytu. W przypadku długotrwałego ucisku mogą pojawiać się zaburzenia chwytu i zaniki mięśni krótkich ręki.

Jak wygląda diagnostyka ucisku nerwu łokciowego?

Diagnostyka dysfunkcji nerwu łokciowego polega na dokładnym badaniu klinicznym – ocenie czucia i ruchomości ręki i palców, a także klinicznej próbie lokalizacji poziomu ucisku. Istotna jest ocena funkcji całej kończyny oraz kręgosłupa szyjnego. Następnie wykonuje się badania obrazowe celem określenia lokalizacji i przyczyny ucisku nerwu – zwykle RTG i USG. Ostatnim etapem jest zwykle ocena funkcji nerwu łokciowego – czyli badanie elektromiograficzne.

Leczenie ucisku nerwu łokciowego

Leczenie nieoperacyjne

Leczenie nieoperacyjne zespołów uciskowych nerwu łokciowego jest pierwszym sposobem leczenia. Polega na zmniejszeniu obciążeń, dzięki czemu możliwe jest przywrócenie funkcji nerwu łokciowego. Zwykle możliwe jest to w sytuacji, gdy ucisk ma związek z obrzękiem tkanek spowodowanym aktywnością i obciążaniem. Zmniejszenie obrzęku, a więc wpływ czasu, aktywności i fizjoterapii może przynieść skuteczne rozwiązanie problemu. Także edukacja pacjenta i modyfikacja treningu może stanowić skuteczny sposób leczenia.

Leczenie operacyjne

Leczenie operacyjne stosuje się w sytuacji, gdy leczenie nieoperacyjne nie przynosi efektu lub funkcja nerwu jest istotnie zaburzona. Operacja polega na uwolnieniu nerwu w obszarze, gdzie dochodzi do jego ucisku. W okolicy łokcia istotne jest uwolnienie więzadeł, ale również struktur mięśniowych, które mogą stanowić przyczynę ucisku na ramieniu i przedramieniu. Możliwe jest leczenie operacyjne „na otwarto”, czasami z przeniesieniem nerwu do przodu od nadkłykcia przyśrodkowego (tzw. transpozycja nerwu) lub leczenie artroskopowe – małoinwazyjne. Leczenie operacyjne zdejmuje ucisk z nerwu łokciowego, ale nigdy nie wiemy, czy w okresie ucisku na nerw nie doszło już do zaburzenia wewnętrznej struktury nerwu, czyli zmian nieodwracalnych. To powoduje, że chirurgia nerwów nie zawsze powoduje przywrócenie pełnej funkcji kończyny. Trzeba być tego świadomym, choć w sytuacji znacznego zespołu uciskowego leczenie chirurgiczne pozostaje dla pacjenta zwykle jedynym sposobem leczenia.