(multidirectional instability – functional shoulder instability)

Co to jest niestabilność wielokierunkowa lub funkcjonalna stawu łopatkowo-ramiennego?

Istnieje relatywnie rzadka grupa niestabilności funkcjonalnych barku, które powstają w wyniku zaburzeń kontroli mięśniowej, a więc zaburzeń funkcji, bez uszkodzeń mechanicznych. W tym przypadku, bez jasno określonej przyczyny, mimo teoretycznie prawidłowej budowy stawu pojawiają się epizody podwichnięć – jest to sytuacja, gdy głowa kości ramiennej przemieszcza się poza panewkę, ale samoczynnie wraca na miejsce. W niestabilnościach tych głowa może przemieszczać się w jednym kierunku (częściej do tyłu) lub w wielu kierunkach względem panewki – stąd nazwa. Jest to choroba barku, która występuje najczęściej u nastolatków.

Przyczyny niestabilności funkcjonalnej barku

Nie jest znany mechanizm powstawania niestabilności funkcjonalnej barku – wydaje się, że przyczyną są zaburzenia funkcji mięśni stabilizujących łopatkę i głowę kości ramiennej. U tych pacjentów nie stwierdza się uszkodzeń mechanicznych w stawie łopatkowo-ramiennym, za to z nieznanych przyczyn pojawia się zaburzenie kontroli mięśniowej i narastają objawy niestabilności. Istnieje teoria, że mogą to być wrodzone predyspozycje do dysfunkcji łopatki, które mogą się ujawniać w skrajnych sytuacjach – uraz, przeciążenie lub całkowity brak aktywności (np. długotrwała choroba ograniczająca dotychczasowy aktywny tryb życia pacjenta).

Diagnostyka niestabilności funkcjonalnej barku

Kluczowym elementem diagnostycznym jest dokładne badanie stabilności stawu łopatkowo-ramiennego. W przypadku klinicznych cech niestabilności funkcjonalnej barku należy wykluczyć obecność mechanicznych zmian w stawie ramiennym, zwykle wykonując MRI barku.

Leczenie niestabilności funkcjonalnej barku

W przypadku funkcjonalnej niestabilności barku leczenie rehabilitacyjne pozwala na stabilizację barku i powrót do regularnej aktywności. Prawidłowa rehabilitacja barku przywraca kontrolę mięśniową, zmniejsza częstość epizodów niestabilności, choć u niektórych pacjentów nie eliminuje zupełnie okresowych podwichnięć. Często wraz z wiekiem dochodzi do samoczynnej poprawy funkcji barku. Leczenie chirurgiczne w niestabilności funkcjonalnej barku zwykle nie przynosi dobrych wyników – istnieje wręcz ryzyko, że operacja może nasilić problemy związane ze stabilizacją i funkcją łopatki. Tak więc leczenie chirurgiczne rezerwuje się tylko dla wyjątkowych sytuacji, gdy podejrzewa się istniejący problem mechaniczny w stawie łopatkowo-ramiennym u chorych bez poprawy mimo prawidłowo-prowadzonej rehabilitacji.

Artroskopia barku