(shoulder arthroscopy)

Artroskopia barku jest rutynową techniką operacyjną wykorzystywaną w leczeniu większości chorób tej okolicy. Operacje artroskopowe barku można podzielić na dwie kategorie operacji: artroskopie rekonstrukcyjne barku i artroskopie oczyszczające lub usuwające jakiś element ze stawu.

Artroskopie rekonstrukcyjne barku

Rekonstrukcyjne artroskopie barku to operacje, podczas których przyszywa się uszkodzone tkanki do kości. W większości chorób jakiś element stawu został oderwany od swojego anatomicznego przyczepu do kości. Celem tej operacji jest ponowne przymocowanie na właściwe miejsce uszkodzonych tkanek. Oderwane elementy przyszywa się za pomocą nici osadzonych w kości, czyli tzw. implantów lub kotwic. Przyszycie tkanki do kości pozwala na jej wygojenie (czyli stworzenie blizny) w prawidłowym, anatomicznym położeniu – stąd pochodzi nazwa „rekonstrukcja”. W operacji tej wszystkie stosowane implanty stanowią zakotwiczenie nici w kości, zaś nici pełnią rolę podobną do szwów na skórze – mają unieruchomić tkanki, aby powstała blizna łącząca uszkodzoną tkankę z kością. Inaczej mówiąc, to nie kotwice są istotne, ale blizna, która powoduje, że uszkodzony element stawu znowu jest na swoim miejscu.

Najczęstsze artroskopie rekonstrukcyjne barku to:

• Artroskopowa rekonstrukcja obrąbka/uszkodzenia SLAP
• Artroskopowa stabilizacja obrąbka w przypadku niestabilności (artroskopowa rekonstrukcja sposobem Bankarta)
• Artroskopowa stabilizacja sposobem Latarjet w przypadku niestabilności
• Artroskopowa rekonstrukcja stożka rotatorów
• Artroskopowa tenodeza bicepsa
• Artroskopowa rekonstrukcja zwichnięcia stawu barkowo-obojczykowego
• Artroskopowe transfery mięśniowe w masywnych, nienaprawialnych uszkodzeniach stożka rotatorów
• Artroskopowa stabilizacja złamania guzka mniejszego kości ramiennej
• Artroskopowa stabilizacja złamania guzka większego kości ramiennej
• Artroskopowa rekonstrukcja złamania brzegu przedniego panewki
• Artroskopowa rekonstrukcja złamania brzegu tylnego panewki

Po artroskopii rekonstrukcyjnej barku

Pobyt w szpitalu po tego typu operacji wynosi zwykle 1 dzień (a właściwie 1 noc po operacji). Praktycznie od pierwszego dnia po operacji rozpoczyna się bardzo delikatną rehabilitację.

W związku z przyszyciem uszkodzonych tkanek w okresie 4-6 tygodni stosuje się temblak lub ortezę (czyli temblak z niewielką poduszką odwodzącą) – unieruchomienie zdejmuje się zwykle dwa razy dziennie w celu wykonania ćwiczeń operowanej kończyny. Okres ograniczonej ruchomości pozwala na wygojenie tkanek. Po okresie unieruchomienia rozpoczyna się delikatne ruchy czynne, ćwiczenia w wodzie i stopniowe rozciąganie tkanek – na tym etapie należy spodziewać się ograniczenia ruchomości barku (jest to typowy obraz wtórnego do operacji barku zamrożonego), co jest zwykle pozytywnym objawem wygojenia operowanych tkanek. Od 12 tygodnia, pod warunkiem odzyskiwania ruchomości, stopniowo rozpoczyna się obciążanie operowanej okolicy, aby przygotować staw do powrotu do pracy lub sportu. Powrót do aktywności dnia codziennego zwykle zajmuje około 3 miesięcy, zaś cały proces powrotu do pełnej sprawności może trwać od 4 do nawet 12 miesięcy, co zależy od wielu czynników indywidualnych: jakości tkanek, odpowiedzi zapalnej stawu na operację, tolerancji bólu itd. Bardzo ważne jest, aby na siłę nie próbować przyspieszać naturalnego procesu gojenia i przebudowy tkanek.

Artroskopia barku – usuniecie jakiegoś elementu ze stawu

Artroskopia barku polegające na oczyszczeniu stawu lub usunięciu struktur uciskających inne obszary stawu. Jest to zwykle mniej rozległa procedura niż artroskopowa rekonstrukcja uszkodzeń – w takiej sytuacji zwykle czas operacji jest krótszy, a rozległość operacji mniejsza. Najczęstsze operacje tego typu to:

• Artroskopowe usunięcie ciał wolnych (chondromatoza)
• Artroskopowe oczyszczenie stawu (debridement) w zmianach zwyrodnieniowych
• Artroskopowe uwolnienie nerwu nadłopatkowego
• Artroskopowe uwolnienie splotu ramiennego
• Artroskopowe usunięcie zmian zwyrodnieniowych stawu barkowo-obojczykowego
• Artroskopowe usunięcie zwapnień stożka rotatorów
• Artroskopowe usuniecie kaletki podbarkowej (bursektomia)
• Artroskopia przestrzeni łopatkowo-żebrowej – usunięcie ciał wolnych
• Artroskopia przestrzeni łopatkowo-żebrowej – usunięcie wyrośli chrzęstno-kostnych łopatki

Po artroskopowej operacji usunięcia patologicznego elementu ze stawu

Pobyt w szpitalu po tego typu artroskopii barku wynosi zwykle 1 dobę. Ponieważ w okresie pooperacyjnym nie oczekuje się na „przyklejenie” tkanek do kości, to unieruchomienie w temblaku pełni tylko rolę przeciwbólową i zwykle stosuje się je w czasie od 1 do 5 dni.

Powrót do pełnej aktywności jest zwykle krótszy niż w przypadku operacji rekonstrukcyjnych i zwykle wynosi od 2 do 4 miesięcy. U niektórych pacjentów, z nieznanej przyczyny reakcja tkanek na operację może być bardzo intensywna – dzieje się tak w tego typu operacjach rzadko, ale może to prowadzić do wtórnego, pooperacyjnego barku zamrożonego, a wtedy czas rekonwalescencji może wydłużyć się do ok. 12 miesięcy.

Rehabilitacja po artroskopowej operacji usunięcia patologicznego elementu ze stawu

Natychmiast po tego typu artroskopii barku możliwe są delikatne ruchy kończyną, po wygojeniu ran rozpoczyna się delikatne ćwiczenia w wodzie. Rehabilitacja rozpoczyna się praktycznie natychmiast po operacji, a wprowadzanie stopniowo ćwiczeń obciążających bark rozpoczyna się w zależności od bólu i ruchomości barku w okresie pooperacyjnym. Również ważne jest, aby cały proces był delikatny, zgodnie z regułą, że możemy robić wszystko co bark wykonuje bezboleśnie i w sposób naturalny.