(calcific tendinitis)

Co to jest zwapnienie stożka rotatorów?

Zwapnienia w ścięgnach stożka rotatorów stanowią problem ortopedyczny polegający na tworzeniu się złogów wapiennych w ścięgnach – przypomina to obecność drobnych kamyków, które zmieniają grubość i elastyczność ścięgna. Zwapnienia stożka rotatorów mogą mogą występować w różnej formie– czasami występuje tylko jedno zwapnienie, ale możliwe jest występowanie kilku, a nawet kilkunastu zwapnień w jednym barku. Najczęściej zwapnienia stożka rotatorów występują u pacjentów w wieku ok. 30-40 lat, choć możliwe jest występowanie zwapnień u pacjentów zarówno młodszych, jak i starszych. Często zwapnienia mogą dotyczyć obu barków.

Przyczyny powstawania zwapnień stożka rotatorów

Mechanizm powstawania zwapnień stożka rotatorów nie jest poznany, istnieje wiele teorii próbujących wyjaśnić przyczynę – genetyka, obciążenia, urazy, częściowe uszkodzenia ścięgien powodujące powstawanie nadżerek (ubytków) w okolicy przyczepu stożka rotatorów do kości. Według jednej z teorii do ubytków kostnych dochodzi z powodu nierównomiernego działania sił obciążających okolicę przyczepu stożka rotatorów (czyli tzw. entezę) przez 2 elementy: torbę stawową i ścięgna stożka rotatorów. W wyniku uszkodzenia entezy z powstałych ubytków kostnych mogą przedostawać się do ścięgna elementy tworzące zwapnienie.

Najczęstsze objawy zwapnienia stożka rotatorów

Zwapnienia stożka rotatorów potrafią zmieniać swoją objętość i konsystencję, co powoduje, że choroba ma dynamiczny charakter. Zdarza się, że zwapnienia w niektórych okresach bywają bezobjawowe – wtedy mogą być przypadkowo odkryte podczas wykonywania badań obrazowych obejmujących okolicę barku. W takiej sytuacji zwapnienia nie wymagają leczenia.

Najczęściej jednak głównym objawem zwapnień stożka rotatorów jest ból, który może okresowo nasilać się i ustępować, często w zależności od aktywności. W niektórych momentach może dojść do bardzo intensywnych dolegliwości bólowych, utrudniających funkcję kończyny i uniemożliwiających sen. Możliwe jest samoczynne wyleczenie – zwapnienia mogą się całkowicie ewakuować ze ścięgna, wywołując początkowo bardzo nasilone dolegliwości, które stopniowo ustępują po wchłonięciu zwapnienia. Nie wiadomo jednak, kiedy może dojść do spontanicznego wyleczenia zwapnień stożka rotatorów. Jest to choroba zwykle bolesna i męcząca dla pacjentów, jednak po usunięciu zwapnień jest znaczna szansa na powrót do pełnej sprawności kończyny. Z tego względu, zwykle zamiast czekać na samoczynne wyleczenie, należy rozpocząć diagnostykę i wdrożyć leczenie.

Diagnostyka zwapnienia stożka rotatorów

Diagnostyka zwapnień w ścięgnach stożka rotatorów polega na badaniu klinicznym (ocenie funkcji mięśni stożka rotatorów i występowaniu objawów konfliktu podbarkowego) oraz wykonaniu badań RTG i USG barku.

Leczenie zwapnienia stożka rotatorów

W przypadku braku istotnych dolegliwości możliwe jest leczenie zachowawcze – rehabilitacja i leki przeciwbólowe. U pacjentów z nasilonymi objawami wskazane jest usunięcie zwapnienia stożka rotatorów. Zwykle na początku proponuje się ewakuację zwapnienia pod kontrolą USG (barbotage), czyli procedurę małoinwazyjną, wykonywaną w gabinecie zabiegowym w znieczuleniu miejscowym. Procedura ta przypomina rutynową wizytę u stomatologa, a więc nie wymaga żadnych istotnych przygotowań – nie jest to leczenie operacyjne, a cały zabieg wykonuje się za pomocą igły i strzykawki, bez wykonywania nacięć skóry. W niektórych przypadkach usunięcie zwapnienia wykonuje się chirurgicznie – jest to artroskopia barku, podczas której pod kontrolą kamery usuwa się zwapnienie ze ścięgna. Mimo że jest to relatywnie prosta operacja małoinwazyjna, to jednak wymaga rutynowego przygotowania do znieczulenia, a po operacji krótkiego pobytu w szpitalu. Niezależnie od zastosowanego sposobu leczenia usunięcie zwapnienia likwiduje przyczynę mechanicznego konfliktu, przywraca prawidłowy ślizg i funkcję ścięgien, co daję ogromną szansę na powrót do pełnej sprawności barku.