Od 2002 roku współpracuję z zespołem profesora Stanisława Pomianowskiego, dzięki czemu w naturalny sposób zostałem zaangażowany w chirurgię łokcia. W 2004 roku wykonałem pierwszą artroskopię łokcia, która od tego czasu stała się operacją rutynową. Ze względu na sentyment do strony „Bolesny bark” postanowiłem utrzymać jej charakter i nazwę, ale zdecydowałem się stworzyć nową część informacyjną dotyczącą głównie artroskopii łokcia, jako procedury potocznie ocenianej jako trudna i rzadka, którą w rzeczywistości wykonuję regularnie, a wręcz z roku na rok coraz częściej. Celem jest znów „zdemityzowanie” tej operacji. Oprócz chorób leczonych artroskopowo wykonuję także procedury związane ze złamaniami tej okolicy, lecz problem ten jest zdecydowanie mniej „tajemniczy” ze względu na dużą częstość złamań i zwichnięć łokcia.

Artroskopia łokcia – informacje podstawowe

Artroskopia łokcia, podobnie jak artroskopia pozostałych stawów, polega na wykonaniu operacji pod kontrolą kamery wprowadzonej w okolice stawu z kilku niewielkich nacięć.

W 1931 roku Burman wykonał pierwszą artroskopię diagnostyczną i opisał łokieć jako okolicę „niewygodną” do oceny artroskopowej. Ze względu na bliskość struktur naczyniowo-nerwowych oraz relatywnie „ciasny” staw opinia ta przetrwała do lat 80. XX wieku. Rozwój technik artroskopowych oraz dokładna znajomość anatomii spowodowała powrót artroskopii, jako codziennej techniki operacyjnej do chirurgii łokcia. Obecnie coraz więcej problemów łokcia można leczyć wykonując artroskopię.

Artroskopia łokcia jest wykonywana zdecydowanie rzadziej niż artroskopia kolana lub barku, choć w ostatnim okresie widoczna jest tendencja, by coraz więcej procedur operacyjnych łokcia wykonywać artroskopowo. Obawa przed artroskopią łokcia wynika z ryzyka związanego z bliskością nerwów, które odpowiadają za funkcję ręki, co oznacza, że możliwe jest upośledzenie ruchów ręki w przypadku uszkodzenia któregoś z tych nerwów. Ryzyko to jest niewielkie i wynosi statystycznie ok. 1%. Stąd ważne jest bardzo staranne, stopniowe szkolenie ortopedy, aby minimalizować ryzyko powyższego uszkodzenia. W przypadku doświadczonego zespołu operacyjnego artroskopia łokcia jest operacją rutynową, która posiada wszystkie korzyści operacji małoinwazyjnej:

• mniejsze ryzyko infekcji
• możliwość dokładnego obejrzenia każdego fragmentu stawu
• mniejszą rozległość uszkodzenia tkanek

Artroskopie łokcia mają najczęściej charakter operacji oczyszczającej staw, a więc zwykle nie ma wymaga to okresu oczekiwania na wygojenie rekonstruowanych struktur. Najczęstsze operacje artroskopowe łokcia to:

• Usunięcie ciał wolnych
• Synowektomia, czyli usunięcie błony maziowej
• Usunięcie licznych ciał wolnych i synowektomia w chondromatozie łokcia
• Usunięcie deformacji kostnych po złamaniach
• Usunięcie fałdów błony maziowej
• Artroliza łokcia, czyli uwolnienie przykurczu łokcia z powodu zmian kostnych i przykurczu torebki stawowej
• Resekcja głowy kości promieniowej
• Usunięcie lub stabilizacja wydzielonego fragmentu chrzęstno kostnego w wydzielającej martwicy chrzęstno-kostna (osteochondritis dissecans, problem dotyczący najczęściej główki kości ramiennej, rzadziej bloczka kości ramiennej)
• Stabilizacja złamań śródstawowych

Po artroskopii łokcia – rehabilitacja i powrót do zdrowia

Pobyt w szpitalu po artroskopii łokcia wynosi zwykle 1 dobę. Ponieważ w okresie pooperacyjnym nie oczekuje się na „przyklejenie” tkanek do kości, to unieruchomienie w temblaku pełni tylko rolę przeciwbólową i zwykle stosuje się je w czasie od 1 do 5 dni.

Natychmiast po artroskopii łokcia możliwe są delikatne ruchy kończyną, po wygojeniu ran rozpoczyna się delikatne ćwiczenia w wodzie. Rehabilitacja rozpoczyna się praktycznie natychmiast po operacji – bardzo ważne jest wczesne, ale bardzo delikatne wprowadzenie ćwiczeń rozciągających. Istotne jest przestrzeganie reguły, że cały proces rehabilitacyjny odbywa się zawsze do granicy bólu. Intensywny, nieustępujący ból może być ważnym czynnikiem nasilającym włóknienie tkanek, co znacząco może spowolnić lub wręcz utrudnić proces odzyskiwania ruchomości i funkcji łokcia. Powrót do pełnej aktywności po artroskopii łokcia wynosi od około 2 do 4 miesięcy.