(posterior shoulder instability)

Co to jest niestabilność tylna stawu łopatkowo-ramiennego?

Niestabilność tylna stawu łopatkowo-ramiennego, czyli „wypadanie” barku do tyłu jest zdecydowanie rzadszym typem niestabilności. Głowa kości ramiennej przemieszcza się do przodu względem panewki łopatki.

Przyczyny niestabilności tylnej stawu łopatkowo-ramiennego

Istnieją dwie najczęstsze przyczyny niestabilności tylnej stawu łopatkowo-ramiennego. U ludzi młodych, bez urazu może pojawić się funkcjonalna, tylna niestabilność. Nie jest wyjaśniony mechanizm powstawania tej niestabilności – wydaje się, że przyczyną są zaburzenia funkcji mięśni stabilizujących łopatkę i głowę kości ramiennej. U tych pacjentów nie stwierdza się uszkodzeń mechanicznych w stawie łopatkowo-ramiennym, choć w przypadku długotrwałej choroby i częstych epizodów może w końcu dojść do uszkodzeń strukturalnych w stawie. Drugą, urazową przyczyną niestabilności tylnej jest uraz, czyli zwichnięcie tylne stawu łopatkowo-ramiennego, tzw. „wypadnięcie” barku do tyłu.

(posterior shoulder dislocation)

Zwichnięcie tylne stawu łopatkowo-ramiennego jest zdecydowanie rzadszym zdarzeniem niż zwichnięcie przednie. W zwichnięciu tylnym głowa kości ramiennej przemieszcza się do tyłu od panewki łopatki. Podczas zwichnięcia tylnego uszkodzeniu ulegają tylny obrąbek i tylny brzeg panewki oraz powstaje wgniecenie głowy kości ramiennej (tzw. odwrócone uszkodzenie Hill-Sachs’a). W przypadku zwichnięcia tylnego zdecydowanie rzadziej dochodzi do rozwoju przewlekłej niestabilności tylnej, częściej może to być jedyny epizod w życiu pacjenta.

Przyczyny zwichnięcia tylnego stawu łopatkowo-ramiennego

W przypadku zwichnięcia tylnego barku najczęstszą przyczyną jest uraz powstały w wyniku działania dużych sił. Istnieją 3 najczęstsze przyczyny zwichnięcia tylnego:

1. Upadek wysokoenergetyczny (z dużą siłą) na kończynę ustawioną przed sobą w rotacji wewnętrznej,
2. Napad padaczkowy lub porażenie prądem – w tej sytuacji gwałtowny skurcz mięśni powoduje przemieszczenie głowy kości ramiennej do tyłu.

Diagnostyka zwichnięcia tylnego stawu łopatkowo-ramiennego

Podejrzewając zwichnięcie tylne stawu łopatkowo-ramiennego bardzo ważne jest dokładne zbadanie ruchomości barku – charakterystycznym objawem jest utrata rotacji zewnętrznej. Wykonując badania obrazowe wskazane jest wykonanie badań RTG w kilku projekcjach, a także badania CT lub MRI barku w zależności od wieku i wstępnego badania pacjenta. Ważna jest jakość pierwotnie wykonanych zdjęć RTG i ew. wykonanie dalszych badań obrazowych, gdyż często zdarza się, że w przypadku zdjęć RTG gorszej jakości zwichnięcie tylne może pozostać nierozpoznane.

Leczenie niestabilności tylnej stawu łopatkowo-ramiennego

W przypadku funkcjonalnej niestabilności tylnej stawu łopatkowo-ramiennego leczenie rehabilitacyjne pozwala na stabilizację barku i powrót do regularnej aktywności. Zwykle w tej grupie pacjentów leczenie chirurgiczne nie jest potrzebne. W przypadku urazowej niestabilności tylnej stawu łopatkowo-ramiennego, jeżeli nie uda się ustabilizować stawu mimo prawidłowo prowadzonej rehabilitacji, rekomendowane jest leczenie chirurgiczne, podobne do leczenia w przypadku niestabilności przedniej. Obecnie istnieją dwa główne operacyjne sposoby leczenia niestabilności tylnej stawu łopatkowo-ramiennego:

1. rekonstrukcja tkanek miękkich odtwarzająca uszkodzenia obrąbka i torby stawowej (tzw. rekonstrukcja obrąbka tylnego sposobem Bankarta);
2. stabilizacja kostna odtwarzająca ubytek panewki w przypadku uszkodzeń kostnych (najczęściej tzw. blok kostny z talerza biodrowego).

Obie techniki można wykonać artroskopowo. Zdecydowanie częściej wykonuje się operację pierwszego typu, gdyż uszkodzenia kostne tylnego brzegu panewki są rzadsze, niż w przypadku niestabilności przedniej barku.

Artroskopia barku