(AC joint arthritis)

Czym są zmiany zwyrodnieniowe stawu barkowo-obojczykowego?

Zmiany zwyrodnieniowe stawu barkowo-obojczykowego dotyczą uszkodzeń chrząstki, czyli gładkiej powierzchni stawowej. Staw barkowo-obojczykowy jest małym, ale bardzo aktywnie pracującym stawem, w którym ze względu na duże obciążenia może dochodzić do stopniowego „zużywania” chrząstki stawowej. Do zmian tych dochodzi najczęściej u pacjentów po 50 r.ż, ale czasami zmiany zwyrodnieniowe tego stawu mogą pojawiać się już u bardzo młodych pacjentów, co ma zwykle związek z obciążeniem, przebytymi urazami lub aktywnością sportową. Ocieranie o siebie zniszczonych powierzchni stawowych powoduje ból, czasami nieznaczne ograniczenie zakresu ruchu. Zwykle choroba zwyrodnieniowa stawu barkowo-obojczykowego nie ma poważnych konsekwencji dla otaczających struktur, co oznacza, że jest to choroba bolesna, lecz zwykle bez istotnego zagrożenia dla przyszłej funkcji barku. Zdarza się, że w miarę czasu trwania choroby zwyrodnieniowej stawu barkowo-obojczykowego może dojść do samoczynnej poprawy: ustąpienia bólu, przy zachowanych zmianach w badaniach radiologicznych. Jest to częsta sytuacja, która potwierdza, że zmiany w badaniach radiologicznych nie zawsze korespondują z objawami klinicznymi pacjenta.

Objawy zmian zwyrodnieniowych stawu barkowo-obojczykowego

Objawy zmian zwyrodnieniowych w stawie barkowo-obojczykowym wynikają z uszkodzenia chrząstki w tym stawie. Najczęstszymi objawami są ból i trzeszczenia zlokalizowane w okolicy stawu barkowo-obojczykowego, czasami promieniujące w kierunku głowy i szyi. Nieznaczne ograniczenie ruchomości w końcowej fazie zakresu ruchu jest zwykle istotnym problem dla sportowców (tenisiści, piłkarze ręczni, ciężarowcy, gimnastycy), choć u pacjentów o mniejszej aktywności sportowej bywa to mniej kłopotliwe, a czasem wręcz niezauważalne.

Diagnostyka zmian zwyrodnieniowych stawu barkowo-obojczykowego

Aby rozpoznać zmiany zwyrodnieniowe stawu barkowo-obojczykowego konieczne jest badanie kliniczne polegające na ocena ruchomości i funkcji poszczególnych elementów barku. Jako badania dodatkowe wykonuje się RTG i USG barku.

Leczenie zmian zwyrodnieniowych stawu barkowo-obojczykowego

W przypadku nieznacznych dolegliwości możliwe jest leczenie nieoperacyjne: leki przeciwbólowe i przeciwzapalne, ograniczenie aktywności fizycznej, ćwiczenia w wodzie oraz delikatna rehabilitacja. Celem takiego postępowania jest adaptacja do zmian zwyrodnieniowych stawu barkowo-obojczykowego. Czasami jako ostatnią próbę leczenia nieoperacyjnego, stosuje się iniekcje do stawu barkowo-obojczykowego, zwykle iniekcje sterydowe. Jest to działanie „ostatniej szansy”, które może przynieść poprawę, ale u niektórych pacjentów może wręcz spowodować nasilenie objawów – z tego względu należy bardzo starannie zastanowić się, czy rzeczywiście stan pacjenta tłumaczy ten sposób leczenia. Wielokrotne iniekcje mogą niekorzystnie wpływać na stan stawu barkowo-obojczykowego, ponadto zwiększają ryzyko infekcji w przypadku leczenia operacyjnego w przyszłości. Leczenie operacyjne zmian zwyrodnieniowych stawu barkowo-obojczykowego rezerwuje się dla pacjentów z nasilonym bólem, szczególnie bólem w nocy i znacznie ograniczoną funkcją kończyny, bez poprawy po leczeniu zachowawczym. Operacja polega na wycięciu zmienionych zwyrodnieniowo końców kości tworzących staw. Jest to tzw. artroskopowa resekcja stawu barkowo-obojczykowego. W ten sposób zostaje usunięta przyczyna bólu – czyli mechaniczny konflikt uszkodzonych powierzchni stawowych. Po operacji, zwykle w okresie od 6 do 12 tygodni następuje ustąpienie bólu i powrót funkcji barku.

Nieznaczne wczesne zmiany zwyrodnieniowe stawu barkowo-obojczykowego